गद्यांश पढ़ने के लिए यहाँ क्लिक करें
अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा प्रश्नानां विकल्पात्मकेभ्य: उचिततमम् उत्तरं चिनुत।
एक: सिंहराज: वने निवसति स्म। मृगयायां तस्य अभिरुचि: नष्टा: जाता। अत: स सर्वान् पशून् आहूतवान् उक्तवान् च ‘‘अद्यारभ्य युष्मासु दिने दिने एक: पशु आत्मना मम भोजनरूपेण आगन्तव्यम्’’। तदा आरभ्य मृगेन्द्रस्य आज्ञां सर्वे पशव: पालयन्ति स्म। एकदा शशकस्य दिन: आसीत् । तस्मात् शशक: खिन्न: जात:। सिंहस्य गुहां तद्दिने कियान् विलम्ब: जात: इति क्रुद्ध: आसीत् । सिंह गच्छन् समये तेन एक: कूप: दृष्ट: एका योजना तस्य मनसि उत्पन्ना। शशक: सिंहस्य समीपे मन्दं गतवान् , उक्तवान् च ‘‘क्षम्यताम् , मार्गे एकेन अन्येन सिंहेन अपि मां दृष्टम्। यदा स: मृगयार्थं मयि धावित्वान् तदा अहम् बहुप्रयत्नेन अस्मात् सिंहात् पलायनं कृतवान् । भवता भोजनार्थं यावच्छक्त्या त्वरया आगतवान् अधुना’’। सिंह: एतत् श्रुत्वा तुष्ट: जात: किन्तु अन्य: सिंह: अपि तास्मिन् वने वसति इति ज्ञात्वा स: क्रुद्ध: जात:। स: क्रोधेन उक्तवान् ‘‘भो शशक! त्वया तस्य सिंहस्य वासस्थलं ज्ञातं वा’’? शशक: उक्तवान् – ‘‘आम सिंहराज! अहं तस्य वासस्थलं भवन्तं प्रदर्शयामि’’। शशक: पूर्वे दृष्टस्य कूपस्य समीपे सिंहम् आनीतवान्। शशक: उक्तवान् ‘‘भो! आस्मिन् कूपे एव स: सिंह, निवसति’’ इति कूपे पश्यन् सिंहराज: आत्मन: प्रतिबिम्बं अपश्यत्। तं प्रतिबिम्बं अन्य सिंह: एव इति मत्वा यदा तं मारयितुं कूप्यां कुर्दितवान् तदा स्वयमेव दिवङ्गतवान्।
एक: सिंहराज: वने निवसति स्म। मृगयायां तस्य अभिरुचि: नष्टा: जाता। अत: स सर्वान् पशून् आहूतवान् उक्तवान् च ‘‘अद्यारभ्य युष्मासु दिने दिने एक: पशु आत्मना मम भोजनरूपेण आगन्तव्यम्’’। तदा आरभ्य मृगेन्द्रस्य आज्ञां सर्वे पशव: पालयन्ति स्म। एकदा शशकस्य दिन: आसीत् । तस्मात् शशक: खिन्न: जात:। सिंहस्य गुहां तद्दिने कियान् विलम्ब: जात: इति क्रुद्ध: आसीत् । सिंह गच्छन् समये तेन एक: कूप: दृष्ट: एका योजना तस्य मनसि उत्पन्ना। शशक: सिंहस्य समीपे मन्दं गतवान् , उक्तवान् च ‘‘क्षम्यताम् , मार्गे एकेन अन्येन सिंहेन अपि मां दृष्टम्। यदा स: मृगयार्थं मयि धावित्वान् तदा अहम् बहुप्रयत्नेन अस्मात् सिंहात् पलायनं कृतवान् । भवता भोजनार्थं यावच्छक्त्या त्वरया आगतवान् अधुना’’। सिंह: एतत् श्रुत्वा तुष्ट: जात: किन्तु अन्य: सिंह: अपि तास्मिन् वने वसति इति ज्ञात्वा स: क्रुद्ध: जात:। स: क्रोधेन उक्तवान् ‘‘भो शशक! त्वया तस्य सिंहस्य वासस्थलं ज्ञातं वा’’? शशक: उक्तवान् – ‘‘आम सिंहराज! अहं तस्य वासस्थलं भवन्तं प्रदर्शयामि’’। शशक: पूर्वे दृष्टस्य कूपस्य समीपे सिंहम् आनीतवान्। शशक: उक्तवान् ‘‘भो! आस्मिन् कूपे एव स: सिंह, निवसति’’ इति कूपे पश्यन् सिंहराज: आत्मन: प्रतिबिम्बं अपश्यत्। तं प्रतिबिम्बं अन्य सिंह: एव इति मत्वा यदा तं मारयितुं कूप्यां कुर्दितवान् तदा स्वयमेव दिवङ्गतवान्।
123. ‘इदानीं’ इति अर्थे को शब्द: आस्मिन् अनुच्छेदे प्रयुक्त:?
1. तुष्ट:
2. पलायनम्
3. अधुना
4. विलम्ब:
Click To Show Answer
Answer – (3)