गद्यांश पढ़ने के लिए यहाँ क्लिक करें
अधोलिखितं गद्यांशं पठित्वा तदाश्रितानांप्रश्नानां उत्तरं समुचितं विकल्पं चित्वा लिखत।
अस्माकं देश: भारतवर्षम् । एतस्य उत्तरस्यां दिशायां हिमालय: पर्वतराजोऽस्ति। प्राचीनकाले भारतस्याभिधानमार्यावर्त: आसीत्। अत्रत्या: मूलनिवासिन: आर्या: एव इति विचार: एतेन परिपुष्टो भवति। अत्र पुरा एक: प्रतापी नृपोऽभवत् । यस्याभिधानं भरत: आसीत्। तस्य राज्यं न केवलं भारते एव आसीत्, अपितु विदेशेषु अपि तस्य शासनमासीत् । राज्य-प्रबन्धे स: अतीव कुशल: आसीत् । सर्वे जना: तस्य राज्ये सुखिन: आसन् । तस्याभिधानेनैव एतस्य देशस्याभिधानं भारतमस्ति।
अस्माकं देशे विविधा: भाषा: विविधा: च सम्प्रदाया: सन्ति, परम् अनेकेषां भाषणामुद्गम: संस्कृतभाषा अस्ति, अनेकेषां च सम्प्रदायानामुद्गम: वैदिक-संस्कृति:। अस्माकं भारतभूमि: चैका। तस्मात् ये वयं भारते वसाम:, ते सर्वे एव भारतभूमे सुता:, परस्परं च बान्धवा:। यदि वयं सहयोगेन कार्यं करिष्याम:, परस्परं च स्नेहेन मिलित्वा च स्थास्याम:, तदाऽस्माकं सर्वेषां कल्याणम् । यदि च वयं परस्परं घृणां द्वेषं च दर्शयिष्याम:। तदाऽस्माकं देशस्य च महती हानि: भविष्यति। अत: सर्वेषां परमं कत्र्तव्यं यत् ते सर्वे एव मिलित्वैवात्र वसेयु:, द्वेषं घृणां च त्यजेयु:।
अस्माकं देश: भारतवर्षम् । एतस्य उत्तरस्यां दिशायां हिमालय: पर्वतराजोऽस्ति। प्राचीनकाले भारतस्याभिधानमार्यावर्त: आसीत्। अत्रत्या: मूलनिवासिन: आर्या: एव इति विचार: एतेन परिपुष्टो भवति। अत्र पुरा एक: प्रतापी नृपोऽभवत् । यस्याभिधानं भरत: आसीत्। तस्य राज्यं न केवलं भारते एव आसीत्, अपितु विदेशेषु अपि तस्य शासनमासीत् । राज्य-प्रबन्धे स: अतीव कुशल: आसीत् । सर्वे जना: तस्य राज्ये सुखिन: आसन् । तस्याभिधानेनैव एतस्य देशस्याभिधानं भारतमस्ति।
अस्माकं देशे विविधा: भाषा: विविधा: च सम्प्रदाया: सन्ति, परम् अनेकेषां भाषणामुद्गम: संस्कृतभाषा अस्ति, अनेकेषां च सम्प्रदायानामुद्गम: वैदिक-संस्कृति:। अस्माकं भारतभूमि: चैका। तस्मात् ये वयं भारते वसाम:, ते सर्वे एव भारतभूमे सुता:, परस्परं च बान्धवा:। यदि वयं सहयोगेन कार्यं करिष्याम:, परस्परं च स्नेहेन मिलित्वा च स्थास्याम:, तदाऽस्माकं सर्वेषां कल्याणम् । यदि च वयं परस्परं घृणां द्वेषं च दर्शयिष्याम:। तदाऽस्माकं देशस्य च महती हानि: भविष्यति। अत: सर्वेषां परमं कत्र्तव्यं यत् ते सर्वे एव मिलित्वैवात्र वसेयु:, द्वेषं घृणां च त्यजेयु:।
133. विदेशेषु कस्य शासनम् आसीत् ?
1. भारतस्य
2. भरतस्य
3. मनो:
4. आर्याणाम्
Click To Show Answer
Answer – (2)
विदेशों में भी राजा भरत का शासन था। ‘भरतस्य’ शब्द षष्ठी विभक्ति, एकवचन में संदर्भित है तथा ‘विदेशेषु’ शब्द का विलोम शब्द ‘स्वदेशेषु’ होगा।
विदेशों में भी राजा भरत का शासन था। ‘भरतस्य’ शब्द षष्ठी विभक्ति, एकवचन में संदर्भित है तथा ‘विदेशेषु’ शब्द का विलोम शब्द ‘स्वदेशेषु’ होगा।