CTET Exam 29 December 2021 Paper 2 Sanskrit Language 2 (Official Answer Key)

अधोलिखितेषु गद्यांशं पठित्वा प्रश्नानां विकल्पात्मकोत्तरेभ्य : उचिततमम् उत्तरं चित्वा लिखत। पूर्वं कलिङ्गराज्ये सत्यगुप्त: नाम राजा आसीत्। तस्य पुत्र: कमलापीड: राजपुत्र: एष: बहु अध्ययनं कृतवान् आसीत्। यद्यपि एष: अतीव बुद्धिमान्, किन्तु अहंकारी। स: सर्वदा महाराजम् एव उपहसति स्म।
महाराजस्य समीपे विशालं सैन्यम् आसीत् । कदाचित् राजकुमार: सेनाविषये उक्तवान् -‘‘पित:! एतत् सैन्यं व्यर्थम् । अस्य सैन्यस्य वर्धने वृथा धनव्यय:। किम् एतेन प्रयोजनम् ?’’ इति। ‘‘पुत्र!’’ भवान् न जानाति। युद्धकाले सैन्यम् अत्यावश्यकम् । तदर्थं सर्वदा सैनिकानां रक्षणं पोषणं च करणीयम् । तथा कृतं चेदेव सैनिका: युद्धकाले प्राणापायम् अविगणय्य युद्धं कुर्वन्ति। राज्यस्य रक्षणं कुर्वन्ति’’ इति उक्तवान् राजा। ‘‘युद्धसमये एव धनं दत्तं चेत् बहव: जना: अन्नक्षेपणेन यथा काका: अगच्छन्ति तथा धनदानेन जना: लभ्यन्ते अहमहमिकया आगच्छन्ति’’ इति सगर्वम् उक्तवान् राजकुमार:। राजा तदा तूष्णीं स्थितवान् । राजा तद्दिने रात्रौ पुत्रम् एकान्तं नीतवान् । तत्र अन्नं स्थापयित्वा पुत्रम् उक्तवान् -पुत्र! इदानीं काकान् आह्वयतु’’ इति। ‘‘रात्रौ कथं वा काका: आगच्छन्ति? किं भवान् मूर्ख:’’? इति पृष्टवान् राजकुमार:। ‘‘पुत्र! न अहं मूर्ख:। भवत: अविवेकस्य निवारणार्थं अहम् एवं कृतवान् । यथा रात्रौ अन्नदाने कृते अपि काका: न आगच्छन्ति, तथैव युद्धकाले धने दत्ते अपि जना: न लभ्यन्ते। अत: देशरक्षणार्थं सर्वदा सैन्यं रक्षणीयम्’’ इति पुत्रम् उपदिष्टवान् राजा।

Answer -(1)
‘तूष्णीं’ पद का समानार्थक पद ‘मौन’ है। शब्द समानार्थक/पर्यायवाची शब्द तूष्णी: चुप, मौन, शान्त मन्यु: क्रोध, कोप, अमर्ष भयम् डर, भीति, विभीषिका ज्ञानम् बोध, जानकारी, आत्मज्ञान